ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ ΑΓΙΩΝ ΓΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙ ΝΟΕΡΑΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

Γέρων Ἐφραίμ Κατουνακιώτης:

«Ὅλες οἱ προσευχὲς καλὲς καὶ ἅγιες εἶναι, ἀλλά ἡ νοερὰ προσευχή, εἶναι ἡ βασίλισσα αὐτῶν. ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με''. Ἀπ’ αὐτὴν τὴ μικρούλα ἀλλὰ παντοδύναμη προσευχή, ξεκίνησαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες καὶ ἔγιναν φωστῆρες τῆς Ἐκκλησίας. Λέγε συνεχῶς ὅσο μπορεῖς περισσότερες φορὲς τὴν ἡμέρα καὶ τὴ νύχτα αὐτὴ τἠν εὐχούλα καὶ αὐτὴ θὰ σέ διδάξει αὐτὰ ποὺ θέλεις, αὐτὰ ποὺ δὲν γνωρίζεις. Βιάσου σ’ αὐτὴ τὴν εὐχούλα»

Ἅγιος Νικόδημος Ἁγιορείτης:

«Μὲ ἄλλο τρόπο δὲν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ φυλάξη τὴν πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή, δηλαδὴ τὸ ''νὰ ἀγαπήσης Κύριον τὸν Θεὸν σου μὲ ὅλη τὴν καρδιά σου καὶ μὲ ὅλη τὴν ψυχή σου καὶ μὲ ὅλη τὴ δύναμή σου καὶ μὲ ὅλη τὴ διάνοιά σου'', καθὼς μᾶς προστάζει ὁ Κύριος (Λουκ. 3, 27), παρὰ μὲ τὸ μέσον τῆς νοερᾶς προσευχῆς»

Ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ

«Ὅλη ἡ τέχνη εἶναι αὐτὴ ἀκριβῶς. Εἴτε περπατᾶς, εἴτε κάθεσαι, εἴτε στέκεσαι, εἴτε ἐργάζεσαι, εἴτε βρίσκεσαι στὴν Ἐκκλησία, ἄφησε τὴν προσευχὴ αὐτὴ νὰ γλιστρήση ἀπὸ τὰ χείλη σου ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον με”. Μὲ τὴν προσευχὴ αὐτὴ στὴν καρδιά σου θὰ βρῆς ἐσωτερικὴ εἰρήνη καὶ γαλήνη σώματος καὶ ψυχῆς»

Γέροντας Ἐφραὶμ Κατουνακιώτης
- «Νὰ λέγεις παιδί μου τὴν εὐχὴ ἡμέρα καὶ νύχτα, συνέχεια, χωρίς διακοπή... Θὰ ἔρθη στιγμὴ ποὺ ἄν θὰ σταματᾶς τὴν εὐχή, θὰ αἰσθάνεσαι ἄσχημα».

- «Νὰ τὴ λέτε μία-μία λέξη κατανοητά, καταληπτά. Νὰ μὴν προχωρεῖτε στὴ δεύτερη λέξη, ἄν δὲν καταλάβετε τὴν πρώτη. Νὰ τονίζεται περισσότερο τὸ τελευταῖο, δηλαδὴ ''ἐλέησόν με''. Θὰ σᾶς ἔρθη στὴν ἀρχὴ ραθυμία, ὕπνος, μετεωρισμὸς καὶ ἀμέλεια, ἀλλὰ ἐσεῖς γρήγορα νὰ συνέρχεστε. Ὅταν λέτε τὴν εὐχή, νὰ θεωρεῖτε τὸν ἑαυτό σας τώρα στὴν ἀρχή, ὅτι εἶσθε στὴν κόλαση καὶ νὰ φωνάζετε κλαίοντας, ζητῶντας τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀπόγνωση, ἀπὸ τὴν ἀπελπισία καὶ τὰ ὅμοια. Κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς νὰ μὴ δέχεστε οὔτε φαντασία, οὔτε μορφή, οὔτε εἰκόνα ἤ καὶ τὶς λέξεις τῆς εὐχῆς νὰ βλέπετε νοερῶς».

- «Μάθετε νὰ ἐργάζεσθε τὸ κομποσκοινάκι. Τὸ κομποσκοινάκι θὰ σᾶς ὁδηγήση ἐκεῖ ποὺ ἐσεῖς δὲν γνωρίζετε, σὲ ἀνώτερα ἐπίπεδα θὰ σᾶς ὁδηγήση τὸ κομποσκοινάκι. ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με''
- Ἔχετε ἕνα πρόβλημα; ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με''
- Ἔχετε ἕναν πειρασμό μὲ τὸν ἄλλον, μὲ τὸν γείτονά σας, μὲ τοὺς φίλους σας κ.ο.κ. ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με''. Ἡ εὐχὴ θὰ σᾶς δώση τὴ λύση τοῦ προβλήματός σας, λύση τοῦ ἀδιεξόδου ὅπου εὑρίσκεστε. Τὸ κομποσκοινάκι λοιπὸν ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με''»

Ὅσιος Παΐσιος Ἁγιορείτης:

- «Καλύτερα νὰ τὴ λὲς ὁλόκληρη: ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με'', γιατὶ ἡ εὐχὴ περιέχει ὁλο τὸ δόγμα τῆς Πίστεως. Ἄν δυσκολεύεσαι νὰ τὴν πεῖς ὁλόκληρη, ἄς λές: ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με''»

- «Καλύτερα νὰ λὲς τὴν εὐχὴ ὅπως εἶναι. Ἀλλὰ, ἄν κάποια στιγμὴ νιώσεις τὴν ἀνάγκη νὰ πῆς: ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, φώτισέ με'' ἤ ''συγχώρεσέ με'', μπορεῖς νὰ τό κάνης»

- «Ἐπαναλαμβάνουμε πολλὲς φορὲς τὸ γλυκύτατο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ὄχι γιατὶ ὁ Χριστὸς δὲν ἀκούει μὲ μία φορὰ ποὺ θὰ Τόν ἐπικαλεσθοῦμε, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἑνωθῆ ὁ νοῦς μας μαζί Του, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς εἶναι γιὰ μᾶς τὸ πᾶν καὶ σ’ Αὐτὸν θὰ καταλήξουμε»

- «Ὅπως τὰ καράβια ποὺ κινδυνεύουν ἐκπέμπουν S.O.S., ἔτσι κι ἐσὺ νὰ λὲς συνεχῶς: ''Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με'' καὶ θὰ λαμβάνης βοήθεια»

- «Ἡ εὐχὴ ἔχει μεγάλη δύναμη, εἶναι φοβερὸ ὅπλο κατὰ τοῦ διαβόλου. Εἶναι σὰν νὰ πυροβολεῖς τὸν διάβολο μὲ σφαῖρες πνευματικὲς καὶ δὲν μπορεῖ νὰ πλησιάση»

- «Τὸ ταγκαλάκι (...) ἀπὸ τὴν κακία του σπέρνει πονηροὺς λογισμούς, ἀλλὰ ἐσὺ νὰ τοῦ λές: ''καλὰ ποὺ μοῦ ἔφερες αὐτοὺς τοὺς λογισμούς, γιατὶ εἶχα ξεχάσει τὸ Θεό'', καὶ νὰ λὲς τὴν εὐχή. Τὸ ταγκαλάκι, ὅταν δῆ ὅτι σοῦ κάνει καλό, θὰ ὑποχωρήση μόνο του...Ὅταν ὑποχωρήση καὶ δὲν σὲ πειράζει πλέον, ἐσὺ θὰ ἔχης ἀποκτήσει τὴν ἀδιάλειπτη προσευχή»

- «Μὲ τὴν ταπείνωση, τὴν ἀνεξικακία, τὴ θυσία, τὴν ἀνιδιοτέλεια, τὴν ἐξαγόρευση (εξομολόγηση), τὴν ἄσκηση, τὴν προσευχὴ καὶ προπαντὸς μὲ τὴν εὐχὴ καθαρίζει ἡ καρδιά. Ἡ εὐχὴ πετάει ὅλη τὴ σαβούρα ποὺ ἔχει ἡ καρδιά. Ἡ κάθαρση δὲν γίνεται μόνο μὲ τὴν εὐχή, ἄν παράλληλα δὲν ὑπάρχει ταπείνωση καὶ δὲν γίνεται ὁ ἀνάλογος ἀγώνας. Ἀγώνας καὶ προσευχὴ πᾶνε μαζί»

- «Ἡ εὐχὴ μὲ τὸ νοῦ εἶναι τὸ καλύτερο. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν μποροῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ τὴ λένε συνέχεια μὲ τὸ νοῦ, βοηθάει νὰ τὴ λέει κανεὶς καὶ ψιθυριστά, σὰν μία προπαίδεια. Μπορεῖς νὰ ἀρχίσης νὰ τὴ λὲς ψιθυριστά, νὰ συνεχίσης μὲ τὸ νοῦ καὶ ὕστερα πάλι ψιθυριστὰ καὶ πάλι μὲ τὸ νοῦ. Νὰ κάνης αὐτὴ τὴν ἐναλλαγὴ, μέχρι νὰ καταλήξη ἡ εὐχὴ νὰ γίνεται μόνο μὲ τὸ νοῦ, νὰ γίνη δηλαδὴ νοερά, ὅπως καὶ λέγεται ''νοερὰ προσευχή''»

- «Νὰ ἀξιοποιῆς τὸν κάθε πειρασμὸ μὲ τὸ νὰ καταφεύγης στὸν Χριστὸ ζητώντας τὴν βοήθειά Του καὶ ἔτσι θὰ σοῦ μείνη κέρδος ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή»

- «Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει τὴν αὐτενέργητη εὐχὴ, δὲν προσπαθεῖ νὰ πῆ τὴν εὐχή, ἀλλὰ, χωρὶς νὰ καταβάλλη καμμία προσπάθεια, ἡ εὐχὴ λέγεται μέσα τοῦ ἀπὸ μόνη της. Ἀκόμη καὶ στὸν ὕπνο λέει τὴν εὐχὴ καὶ, ὅταν ξυπνάη, συνεχίζει ἡ εὐχή. Γι’ αὐτὸ στὴν Ἁγία Γραφὴ, στὸ Ἆσμα Ἀσμάτων, λέει: ''Ἐγὼ καθεύδω καὶ ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ''. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος συναισθάνεται τὴν ἁμαρτωλότητά του καὶ ἔχη συνέχεια κατὰ νοῦ τὴν ἀχαριστία του, τότε πιέζεται ἡ ψυχὴ φιλότιμα καὶ ζητάει ταπεινὰ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Καὶ μετὰ, χωρὶς νὰ καταβάλλη προσπάθεια, ἀρχίζει ἡ εὐχὴ νὰ λέγεται μόνη της, δουλεύει μέσα του ἡ εὐχή. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει τὴν αὐτενέργητη εὐχή, ἔχει φθάσει σὲ καλὴ κατάσταση»

- «Εἶχα συνηθίσει νὰ λέω τὴν εὐχὴ ὁλόκληρη. Μὲ τὴν εἰσπνοὴ ἔλεγα ''Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ'' καὶ μὲ τὴν ἐκπνοὴ ''ἐλέησόν με, τὸν ἁμαρτωλό''. Ὕστερα ὅμως ἀπὸ τὴν ἐγχείρηση στοὺς πνεύμονες, δὲν ἔφθανε ἡ ἀναπνοή μου νὰ τὴ λέω ὁλόκληρη, καὶ ἔλεγα μὲ τὴν εἰσπνοή ''Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ'' καὶ μὲ τὴν ἐκπνοή ''ἐλέησόν με''. Τὸ κράτημα τῆς ἀναπνοῆς βοηθάει νὰ συγκεντρωθῆ ὁ νοῦς στὴν εὐχή, ὅπως στὴ σκοποβολὴ κρατᾶς κάπως τὴν ἀναπνοή σου, γιὰ νὰ πετύχης τὸ στόχο σου. Αὐτὸ ὅμως πρέπει νὰ γίνεται γιὰ λίγο στὴν ἀρχή καὶ μόνον ὅταν ὑπάρχη ἀνάγκη. Ὅταν δηλαδὴ ὁ νοῦς εἶναι σκορπισμένος ἤ ἔχει πόλεμο λογισμῶν. Ἀλλὰ καὶ πάλι ὄχι συνέχεια, γιατὶ πιέζεται ἡ καρδιὰ καὶ παθαίνει βλάβη»

- «Κάνε πρῶτα τὸ δύσκολο καὶ ὅταν κουρασθῆς, κάνε τὸ πιὸ εὔκολο. Ἄν δὲν μπορῆς νὰ σταθῆς ὄρθιος, γονάτισε. Ἄν δὲν μπορεῖς γονατιστός, κάθισε. Κι ἄν δὲν μπορεῖς οὔτε καθιστός, ξάπλωσε καὶ λέγε τὴν εὐχή. Ἀρκεῖ ὁ νοῦς σου νὰ εἶναι στὸ Θεό. Αὐτὸ λέει καὶ ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ»

- «Μπορεῖ νὰ ἀποκτήση κανεὶς τὴν εὐχή καὶ χωρὶς νὰ ἀκολουθήση κάποιες μεθόδους, ἄν ἁπλὰ καὶ ταπεινὰ λέη τὴν εὐχή...Ἡ μέθοδος εἶναι ἁπλῶς βοηθητικό μέσο»

- «Δὲν πρέπει νὰ ἀφήνουμε τὴν εὐχή... Νὰ μὴν τριγυρίζη ὁ νοῦς μας στὰ μάταια. Μὲ τὴν εὐχὴ ὁ νοῦς ἀναπαύεται καὶ ἀγάλλεται».

- «Πρέπει συνεχῶς, ἀδιαλείπτως νὰ λέμε τὴν εὐχή. Μέσα στὴν καρδιά μας καὶ τὸ νοῦ μας πρέπει νὰ μείνη μόνο τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μας. Γιατί ὅταν ἐμεῖς ἀφήνουμε τὴν προσευχή, τὴν ἐπικοινωνία μας μὲ τὸ Θεό, τότε ὁ διάβολος μὲ λογισμοὺς ἀρχίζει καὶ μᾶς ζαλίζει καὶ δὲν ξέρουμε πλέον οὔτε τί θέλουμε, οὔτε τί λέμε , οὔτε τί κάνουμε».

Ὅσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ

«Ἡ εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἐργασία κοινὴ τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἀνθρώπων. Μὲ τὴν προσευχὴ αὐτὴ οἱ ἄνθρωποι πλησιάζουν σύντομα τὴ ζωὴ τῶν ἀγγέλων. Ἡ εὐχὴ εἶναι η πηγὴ ὅλων τῶν καλῶν ἔργων καὶ ἀρετῶν καὶ ἐξορίζει μακριὰ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο τὰ σκοτεινὰ πάθη. Σὲ σύντομο χρόνο κάνει τὸν ἄνθρωπο ἱκανὸ νὰ ἀποκτήση τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀπόκτησέ την, καὶ πρὶν πεθάνεις θὰ ἀποκτήσης ψυχὴ ἀγγελική. Ἡ εὐχὴ εἶναι θεϊκὴ ἀγαλλίαση. Κανένα ἄλλο πνευματικὸ ὅπλο δὲν μπορεῖ νὰ ἀναχαιτίση τόσο ἀποτελεσματικὰ τοὺς δαίμονες. Τούς κατακαίει ὅπως ἡ φωτιὰ τὰ βάτα».