«Μορφές ποιμαντικής στήριξης της οικογένειας. Η
Εκκλησία αντιμέτωπη με τις προκλήσεις της οικογένειας του σήμερα»
Είμαι πολύ χαρούμενος, αλλά και βαθύτατα συγκινημένος, διότι συμμετέχω, εκπροσωπώντας την Εκκλησία, σε εκδήλωση συνάντησης κορυφαίων θεσμών της κοινωνίας μας, όπως είναι η Πολιτεία και η τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι βαθιά η πεποίθησή μου πως, μόνον η ενότητα, ιδιαίτερα μεταξύ των θεσμών, ανοίγει προοπτικές λύσεως των μεγάλων προβλημάτων που πιέζουν την ελληνική κοινωνία, αλλά και απαντήσεων στις μεγάλες προκλήσεις που αφορούν το μέλλον του τόπου μας.
Ιδιαίτερα όμως, αυτή η συνάντηση
αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, διότι, ως κεντρικό θέμα της, έχει την
οικογένεια, έναν θεσμό, του οποίου οι ρίζες ανάγονται στο ξεκίνημα της
ανθρώπινης κοινωνίας. Έναν θεσμό, τον οποίον το κράτος μας, πολύ εύστοχα,
τον συνδύασε με την κοινωνική συνοχή, δημιουργώντας το ομώνυμο υπουργείο, που
εκπροσωπεί σήμερα η αξιότιμη κ. Κεφαλά.
Τη στιγμή αυτή, ο θεσμός της οικογένειας
βάλλεται πανταχόθεν. Άλλες βολές
εμφανίζονται εντονότερες σήμερα, αλλά έχουν τη ρίζα τους στην αμφισβήτηση των
παραδοσιακών οικογενειακών αξιών κατά τις τελευταίες δεκαετίες, όπως ο
χλευασμός της πιστότητας στο γάμο και η απαξίωση του σεβασμού προς τους γονείς.
Υπάρχουν όμως και βολές νεοφανείς, οι
οποίες αμφισβητούν τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της οικογένειας και οι οποίες
προέκυψαν ξαφνικά, αιφνιδιάζοντας την ελληνική κοινωνία, όπως ο πρόσφατος νόμος
των ομοφυλόφιλων - και όχι ομόφυλων - ζευγαριών.
Δυστυχώς, αυτές οι αμφισβητήσεις δεν
αποτελούν το μόνο πρόβλημα της σύγχρονης οικογένειας. Ως γνωστόν, η οικογένεια
αποτελεί ένα πολύ ευαίσθητο σύστημα σχέσεων, το οποίο επηρεάζεται από
ψυχολογικούς, κοινωνικούς αλλά και πνευματικούς παράγοντες. Συνεπώς, οι
ψυχολογικές πιέσεις τις οποίες ασκεί σε μεγάλους και μικρούς ο σύγχρονος τρόπος
ζωής, οι πρωτόγνωρες κοινωνικές ανακατατάξεις αλλά και η αμφισβήτηση αρχών και
αξιών οι οποίες στήριξαν για αιώνες την ελληνική κοινωνία, είναι επόμενο να
κλυδωνίζουν την ελληνική οικογένεια και να διαβρώνουν εκ των έσω τα θεμέλια
της.
Έχω άμεση εμπειρία του αγώνα που δίνουν οι
εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων, προκειμένου να διαχειριστούν θέματα βίας, αλλά
και παθητικότητας στους χώρους της εκπαίδευσης. Γνωρίζω, επίσης, προσωπικά το
αίσθημα της αδυναμίας και της απογοήτευσης που διακατέχει συχνά όλους εκείνους
που ασχολούνται με την ανατροφή των παιδιών, καθώς, φιλότιμες προσπάθειες και
φιλόδοξες πρωτοβουλίες, συχνά δεν οδηγούν στα επιθυμητά αποτελέσματα. Παρατηρώ,
τέλος, πως και η Πολιτεία, προς τιμήν της, έχει αναλάβει πρωτοβουλίες και αναζητά
τα αίτια αυτών των ραγδαίων εξελίξεων, προκειμένου να λάβει μέτρα.
Δεν πρόκειται όμως μόνον για τους νέους
μας, ούτε τα συμπτώματα αυτά αφορούν μόνο τους χώρους της εκπαίδευσης. Όλη η
ελληνική κοινωνία - επαγγελματικό περιβάλλον, κοινωνική ζωή, αθλητισμός,
συνδικαλισμός - επηρεάζονται από μία πρωτόγνωρη ατμόσφαιρα με βασικά
χαρακτηριστικά την επιθετικότητα, τον εγκλωβισμό στον μικρόκοσμο του καθενός και την απογοήτευση, η
οποία συχνά αποκτά ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά. Πού βρίσκεται όμως ο πυρήνας
των εξελίξεων αυτών; Ποιο είναι το ζωτικό κέντρο, στο οποίο μπορούν να γίνουν
αποτελεσματικές παρεμβάσεις;
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Ο ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΝ
Εάν λοιπόν σκοπός είναι, όχι μόνον να
αυξάνεται, αλλά και να βελτιώνεται
ποιοτικά η ελληνική κοινωνία, αυτό θα προκύψει από οικογένειες με υγιείς και
λειτουργικούς δεσμούς. Τα παιδιά μπορούν να αναπτυχθούν μόνο σε οικογενειακό
περιβάλλον αμοιβαίας αγάπης, αλληλοσεβασμού, προσωπικής εξέλιξης, συγχωρητικότητας
και χαράς, προερχόμενης από μια
οικογενειακή καθημερινότητα γεμάτη νόημα και προορισμό. Δεν είναι τυχαίο πως
και στο Μυστήριο του γάμου, η Εκκλησία
δεν εύχεται μόνον πολυτεκνία, αλλά και ευτεκνία, δηλαδή υγεία ψυχής και
σώματος. Είναι βέβαιο πως οι οικονομικοί πόροι παίζουν ένα σημαντικό ρόλο
στην δημιουργία οικογένειας και στην ανατροφή των παιδιών. Ίδιο ρόλο όμως, αν
όχι σημαντικότερο, παίζει η ποιότητα της ανατροφής η οποία ταυτίζεται με την
ποιότητα σχέσεων, πρώτα μεταξύ των γονέων και κατόπιν μεταξύ όλων των μελών της
οικογένειας.
Η Εκκλησία προβάλλει τον γάμο μεταξύ του
άντρα και της γυναίκας ως τη συμπλήρωση του ενιαίου ανθρώπου, ως αφορμή για
έναν αγώνα υπέρβασης του ατομισμού και συνάντησης με την μοναδικότητα του
άλλου. Η οικογένεια δεν είναι απλώς
θεσμός. Είναι μυστήριο, ακριβώς γιατί αποτελεί απόφαση δύο ανθρώπων μοναδικών,
με απίστευτες δυνατότητες και προορισμό που ξεπερνά αυτή τη ζωή. Ο γάμος συνιστά επιθυμία δύο ανθρώπων να
ενώσουν τη ζωή τους και να αναζητήσουν την ολοκλήρωσή τους, όχι μέσω της χρήσης
του ενός από τον άλλον, όχι μέσω της καταπίεσης του ενός επί του άλλου, όχι
μέσω της κακοποίησης του ενός προς τον άλλον, αλλά μέσω μιας βαθιάς αγάπης που
ξέρει να σέβεται και να υποστηρίζει. Για την Εκκλησία, ο γάμος δεν στηρίζεται
απλώς στην αμοιβαία έλξη, αλλά στην ολοκληρωτική αφοσίωση.
Μια τέτοια αγάπη είναι επόμενο πως
δημιουργεί ένα οικογενειακό περιβάλλον που καθημερινά διδάσκει τα παιδιά
τρόπους υγιούς κοινωνικής συμπεριφοράς. Μια τέτοια αγάπη γίνεται σταδιακά
τρόπος ζωής που εκδηλώνεται παντού και διαρκεί για πάντα. Εάν μάλιστα, μια
τέτοια οικογένεια τοποθετήσει στα θεμέλιά της την πνευματικότητα και την
χριστιανική πίστη, θα δει τα μέλη της να εμπλουτίζουν τη ζωή και τις σχέσεις
τους με την παρουσία ενός Θεού, ο Οποίος, το μόνον που επιθυμεί, είναι να δει
ανθρώπους να βρίσκουν την ευτυχία μέσω μίας διαφορετικής ποιότητας αγάπης,
ολοκληρωτικής και θυσιαστικής, της οποίας Αυτός είναι η πηγή. Ο δρόμος της αγάπης για την Εκκλησία είναι
απλός: αγαπά όποιος τροφοδοτείται από αγάπη.
Η πνευματική ζωή δεν αποσκοπεί σε τίποτε
άλλο από το να φέρει σε σχέση τον Θεό με τον άνθρωπο. Η σχέση αυτή κάνει τον
άνθρωπο να τείνει διαρκώς να μιμηθεί τον Θεό, όπως μία εικόνα έχει διαρκή
αναφορά προς το πρωτότυπο. Αν έχει κάτι να πει η Εκκλησία στον σύγχρονο
άνθρωπο, όσον αφορά την ποιότητα των σχέσεων και την αποφυγή της βίας σε
ενδοοικογενειακό αλλά και ευρύτερο πλαίσιο, είναι να του υπενθυμίζει διαρκώς τη
φύση του. Είμαστε πλάσματα αγάπης προερχόμενα από Θεό αγάπης. Η χαρά και η
πληρότητα που αναζητά ο κάθε άνθρωπος βρίσκεται μόνο στην ανακάλυψη της φύσης
του και στην εξέλιξή του, βάσει της μίμησης του Δημιουργού του. Ο Χριστιανός
αισθάνεται διαρκώς ευγνώμων αποδέκτης του δώρου της αγάπης του Θεού που
εκδηλώθηκε με τη δημιουργία του και κατόπιν με την ανακαίνισή του μέσα από το Θείο
Πάθος που αποτελεί την μέγιστη έκφραση της θείας αγάπης και φιλανθρωπίας. Μόνον
ο άνθρωπος που αισθάνεται αγαπητός, μπορεί και να αγαπήσει. Μόνο ο ευγνώμων
άνθρωπος μπορεί να δει τον σύντροφό του, το παιδί του, τον συνάνθρωπό του ως
δώρο Θεού για τη ζωή του και ως τέτοιο να το σεβαστεί, να το προστατέψει και να
το αγαπήσει.
Κάθε κακοποιητική συμπεριφορά βίας προέρχεται πάντα από ανθρώπους άδειους, μπερδεμένους, ανασφαλείς, στερημένους και απελπισμένους, θύματα και αυτοί κάποιας οικογένειας που δεν κατάφερε να εκπληρώσει τον σκοπό της. Η βία είναι ορμή για ζωή η οποία όμως έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Βία περιέχει και η αγάπη, όχι όμως την βία της κακοποίησης, της υποταγής και του φόνου αλλά την βία της εξόδου από τον εγωισμό και την ερωτική ορμή προς τον άλλον, προκειμένου, όχι να αρπάξει από εκείνον, αλλά, αντίθετα, να του προσφέρει τον εαυτό του. Βλέπετε λοιπόν πως ο άνθρωπος δεν είναι μόνο τα ένστικτά του, όπως υποστηρίζουν οι ενστικτικές θεωρίες. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνον η ανατροφή του και οι κοινωνικές επιδράσεις του, όπως υποστηρίζουν οι θεωρίες της συμπεριφοράς. Ο άνθρωπος έχει και πνευματικό (dna). Είναι πλάσμα αγάπης και η αγάπη είναι o δρόμος της αυτοπραγμάτωσής του και η μόνη του ελπίδα.
ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ – Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Θέλω να σας διαβεβαιώσω προσωπικά πως,
στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις τόσο της Πολιτείας όσο και της τοπικής
αυτοδιοίκησης προς την κατεύθυνση της πρόληψης της ενδοοικογενειακής βίας, αλλά
και της επίλυσης όλων των προβλημάτων που αφορούν την ελληνική οικογένεια, η
Εκκλησία θα σταθεί αρωγός με προτάσεις έμπρακτης συμπαράστασης. Είμαι βέβαιος πως, στο θέμα της
οικογένειας, θα αποδειχθεί περίτρανα το πόσο σημαντικά αποτελέσματα μπορεί να
προσφέρει ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ των φορέων και των θεσμών
της ελληνικής κοινωνίας, με μοναδικό στόχο την προετοιμασία μιας νεότερης
γενιάς με βαθιά ενσυναίσθηση και ικανότητα να αγαπά, να συμπαρίσταται, να
προστατεύει την ανθρώπινη ζωή και να προσφέρει.
Προς την κατεύθυνση αυτή, επιτρέψτε μου να
σας απευθύνω τις θερμότερες ευχές μου και να σας συγχαρώ για την ευαισθησία
σας.
Πηγή: Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου